In verband met het twintigjarig bestaan van onze vereniging, is er voor gekozen om de omslag in kleur te laten verschijnen. De omslag van ons kwartaalblad is een schilderij van kunstschilder Nicolaas Crispijn, geb. 1827. Het is het bevroren kanaal vlakbij de Wisseling in het dorp Dedemsvaart, omstreeks 1880. Een mooi winters plaatje. Rechts onder een vrij groot wak, dat veroorzaakt kan zijn door de wind maar waarschijnlijk ontstaan doordat er blokken ijs uit gezaagd zijn. In de winter werden handzame blokken ijs gezaagd en opgeslagen in de kelder, met als isolatiemateriaal op de bodem en langs de wanden een dikke laag droge bladeren en stro. In het leshuis van onze vereniging is nog een ijszaag te zien. Waarschijnlijk had hotel Steenbergen ook een ijskelder om in de warme zomers de dranken en etenswaren koel te houden. In Balkbrug werden ’s winters door o.a. mijn opa Jan Boerman, Albert van Marle en vele anderen dikke blokken ijs gezaagd en gebracht naar de grote kelder van de ontromer van de gebr. Kingma aan de Meppelerweg. Mijn opa vertelde, dat er in oktober nog wel eens stukken ijs in het stro en de bladeren aanwezig waren als de kelder schoongemaakt en opnieuw voorzien werd van vers stro en droge bladeren.
Terug naar het schilderij. Het wak is gemarkeerd door takken als waarschuwing. Rondom het houten schip werd ook een strook ijsvrij gehouden om beschadigingen te voorkomen. Om dit te laten opvallen werd het ijs op zijn kant langs deze strook gezet. Naast het grote wak is een man gevallen. Hij voelt aan zijn achterhoofd, want dit kan erg pijnlijk zijn. Een dame op het ijs is in gesprek met een heer op de besneeuwde weg en er komt een schaatser aangereden. In de verte zien we nog meer mensen op de schaats. Achter het schip zien we twee jongens aankomen schuifelen. Een beetje samenzweerderig zoals jongens kunnen doen. De schipper zit op het schip en kijkt naar zijn hondje dat staat te blaffen. Zijn vrouw hangt de was in de lijn. Aan de kant van het kanaal is een bijt gehakt. Voor de veiligheid is hier ook weer een schots bij gezet. De meeste huizen hadden een klein houten vlonder aan het kanaal (”een stappe”) om water te kunnen scheppen. Dit water werd gebruikt voor schrobben en spoelen maar ook wel voor de was. Het water in het kanaal was toen vaak beter dan wat er uit de pomp kwam. Vóór hotel Steenbergen staat een koetsier bij zijn paard en koets te wachten, waarschijnlijk om gasten van het hotel naar hun volgende bestemming te brengen. In 1908 is dit hotel in vlammen opgegaan. De binnenmuren waren van turf opgetrokken, dus dat wilde wel branden. Het volgende huis is het toenmalige gemeentehuis, gebouwd omstreeks 1863 met daarnaast de ongeveer in dezelfde tijd gebouwde burgemeesterswoning van burgemeester Van Barneveld. Op het gemeentehuis is later een verdieping gebouwd.
Amateur kunstschilder Crispijn heeft op alle schilderijen, die in het bezit zijn van de HVA steeds één of twee hondjes afgebeeld. Het kan zijn dat hij van honden hield, maar het kan ook zijn dat er in die tijd veel honden los liepen op straat. Alhoewel de schilderijen geen hoge waarde hebben, is het voor ons toch prachtig dat ze bewaard gebleven zijn om nog eens terug te kunnen kijken in de goeie oude tijd.
Jan Nijensikkens