Verkorte stukkies uut ‘t boek, dat in 1928 as fuleton in de Zwolsche krante stund: “HARM, boerenleven an de Riest”, eschreven deur L. Jonker, banketbakker an de Vaort, gedeeltelijk opnij verteld.
Op de briede zandweg, daor now een dikke laoge snij op lag, leup Harm. Pettien op mit glimmende klappe, knap zwart buissien an, dat, net as de broek van een grotere was emaakt, de broekspiepen umme slagen, skaopegrieze kousen an en een paar spiksplinternije klompen. Harm was net van de skoele of en now mus hij zölf de kost verdienen bij een boer en daor was hij naor op weg… Nao een paar ure ploeteren deur de snij kwamp hij in de buurte van de boerderije, waoras hij wezen mus. ‘t Harte begunnen hum te kloppen in de keel. Zul hij d’r zo mar op anstappen? De banderdeure stund een endtien lös, mar gien mense te zien. Hi’j wachtte nog eem’ en toen reup hij: “Vollek!” “Wie is daor?”, reup een vrouwenstemme weerumme… “Ikke”, zee Harm. “Now, wie bi”j dan?” en mitiene keek een vrouwe urn de deure van de keuken. Ze was niet zo hiel jonk meer. Zul dat de boer zien vrouwe wezen? “Ik bin Harm, van Freerk Stok”, zee Harm, “mien va hef mij hier besteed”. “0, bin ie dat”, zee ‘t olde mense. “Now kom hier dan mar hen. Da’j now ok net mut kommen, now de baos d’r uut is…” Harm wus niet goed wat hij daorop mus zeggen en höld ‘m mar stille. De deure gunk lös en een deerntien van een jaor of twaalf kwam dr in en reup: “Moe, ik bin d’r weer!” “Goed heur, Grietien”, zee ‘t olde mense. Mar toen ‘t magien Harm daor zag staon, greep ze heur moe an de rok en mit ‘t gezichte d’r tegen, keek ze hum wat schuuns an. Harm mus iniens an zien eigen zussien Grietien denken, dat was haoste net zo’n deerntien… Toen de boer trugge was, gunk hij mit hum naor de dele. Harm kun goed mit hum overweg, mar ‘t olde mense, daor had hij ‘t niet zo op staon. Zij was zo skarp mit de mond… Zo begunnen Harm zien leven op de boerderije. De boer had veul skik van hum. Hij deud zien wark goed, had gien praoties en was barre behulpzaom. Deur de jaoren hen nam hij ‘t zwaordere wark veur zien rekening, want hi’j zag wel dat ‘t mit de gezondheid van de boer achteruut gunk. Hi’j kun in de loop van de tied ok best opschieten mit Grietien. Ze kregen allebeide de leeftied, dat ‘t harte soms wel ies wat harder gunk kloppen, as ze naor mekare keken. Mar zuks stund ‘t olde mense mar barre slecht an. Heur dochter kun toch warachtig wel wat beters kriegen as een arbeider… Harm had =t er niet makkeluk mit en höld zich mar wat ofziedig. Mar soms vund hij een heideboender in zien bedde, dan weer was de mouwe van zien zundagse jasse dichte eneid of zaten d’r kleverklassen in zien sokken. Dat kun gieniene anders as Grietien edaone hebben en zo is ‘t begunnen: Ze vunden mekare. ‘t Olde mense verzun van alles um ‘t tegen te gaon, mar d’r was gien holden meer an en zo gebeurde ‘t dat Harm mit Grietien gunk trouwen!
Een paar maond nao de trouwdag kwaamp de olde boer te starven en toen stund Harm d’r allennig veur. Hij warkte now nog harder as hij altied al edaone had, want now was hij de boer… Mar ‘t olde mense dacht daor anders over. Harm was en bleef de knecht en a’j zuks iene vinger gaven, namen ze de hiele hand. Dat zul niet gebeuren. Zolaank as zij d’r was, zul ze de baos bliem’n ok! En Harm woonde d’r mar bij in, ‘t iene jaor nao ‘t andere. Hij had een zoer leem’n. Soms dacht hij dan: “Ik wolle mar, da’k dood ware!”
Op een middag, toen ze muzzen eten, reup Grietien naor de dele: “Harrem”, mar ze zag of heurde niks. Toen naor buten: “Harrem, Harrem!!” Niks, gien antwoord. ‘t Olde mense had al dat geroep wel eheurd en ze wus zölf niet hoe ‘t kwaamp, mar mit een benauwd veurgevuul leup ze op kousevoeten naor de dele. Bij de pompestraote ku’j zo achteruut kieken. “Heerink mien tied!” gilden ze en de knieën knikten heur. In ‘t schemerige locht zag ze d’r iene hangen, de kop wat veurover, een blauwe kiele an en een mollevelse broek… Dat kun gieniene anders as Harm wezen. Ze keerde heur nieds umme, leup naor de banderdeure en mit de iene hand op ‘t harte, dat bonsde as een gek en de andere hand op de klinke, scheut heur deur ‘t heufd: “Zo’n lillekerd, hoe komp hij dr bij…” Mar toen vermande ze zich, leup naor buten, waor Grietien nog: “Harrem ‑ Harrem” stund te roepen en zee mit bitse stemme: “Ie hoeft niet meer te roepen, want Harm hef humzöf op‑ehangen.” “Ziezo”, zee ze d’r achteran, “now bow weer mit ons eigen volk!”
A. Drent