Ga naar de inhoud

Jodenvonder.

Het materiaal waarmee het oude jodenvonder over de Reest ten noorden van Dedemsvaart in oude luister had moeten worden hersteld, wordt door Het Overijssels Landschap voor andere doeleinden gebruikt. Toch is nog niet definitief een streep door het herstel gehaald, zegt reservaatsopzichter Gerrit van Middendorp. “Als het echt nodig is kan er wel op korte termijn het nodige hout en dergelijke beschikbaar komen”. Het betekent wel dat het herstel van de vroegere brug op een nog lager pitje is gezet dan het al stond. Tijdens de “reanimatie” van de Avereester VVV werd onder meer de komst van een fietsroute aangekondigd. Daarin zou mogelijk de jodenvonder worden opgenomen. De kansen zijn in werkelijkheid echter heel gering en mogelijk helemaal niet aanwezig. Het is namelijk hoogst twijfelachtig of de vroegere overgang over de Reest ten noorden van de buurtschap Den Oosterhuis ooit nog eens wordt herbouwd. “Uit cultureel-historisch oogpunt is het heel goed verdedigbaar, maar het moet natuurlijk wel functioneel zijn”, laten Dirk Brugman en Gerrit van Middendorp van Het Landschap horen. Het kan gewoon niet een monument in het landschap worden waar je niets mee kunt doen. Het zou bijvoorbeeld onderdeel van een wandelroute moeten worden. Met name aan Drentse kant zijn de kansen daartoe minimaal te noemen. De mogelijkheden van een fietsroute worden als “uitgesloten” bestempeld. De overgang over de Reest kreeg ooit de naam van jodenvonder omdat het vroeger een schakel was in een noord-zuidroute met handelswaar. De provisorische brug werd veel gebruikt door joden, die hun handel aan huis probeerden te verkopen. Aanvankelijk lag er een balk. Daarop moet ooit een jood een misstap hebben gemaakt, waarna hij in het riviertje viel. Het water maakte daar een kolkende draaiing, wat de man noodlottig is geworden. Er werd een wat betere overgang gemaakt, dat wil zeggen wat breder en met leuningen. De route werd echter steeds minder gebruikt omdat er elders wat betere verbindingen kwamen. De vonder raakte meer en meer in verval; veel meer dan restanten van de landhoofden zijn er inmiddels niet meer. Zo bleef de situatie tientallen jaren, totdat er een ruilverkaveling op Avereester grondgebied in uitvoering kwam.

Pogingen om het herstel mee te nemen in de kosten van de verkaveling liepen op niets uit. Dat was een jaar of vijf geleden. De waterschappen Benoorden de Dedemsvaart in Staphorst en Het Riegmeer in Zuidwolde lieten toen desgevraagd horen geen bezwaar tegen herstel te hebben als daardoor de doorstroming niet werd belemmerd, maar er werd bij aangetekend dat het bruggetje wel een functie zou moeten hebben. Toegangsproblemen tot het restant van de vonder zijn er volgens Van Middendorp aan Avereester kant niet, zodat er wel een wandelroute is op te zetten. Veel problematischer ligt de zaak aan de Zuidwoldiger kant. De weg (al heeft die niet veel om het lijf) er naar toe is nog steeds openbaar, maar door de komst van de provinciale weg Raalte-Hoogeveen is er een breuk in gekomen. Binnen de Zuidwoldiger raad wordt een paar keer per jaar een mogelijk herstel van het jodenvonder aangekaart. Een grote meerderheid van de raad voelt daar echter niet voor met het argument dat het weinig zin heeft om een monument te creëren dat nauwelijks bereikbaar is. Volgens een woordvoerder van de gemeente Zuidwolde bestaat er eventueel wel de bereidheid om het weggedeelte tussen de Ommerweg en de provinciale weg op te laten knappen, ook al zijn er dan alleen maar (en dan nog in beperkte mate) agrarische belangen mee gediend. De oversteek over de provinciale weg is niet zonder gevaar en de vraag wie er voor de kosten opdraait is nog onbeantwoord. Tussen de provinciale weg en de jodenvonder is een wandelroute wel te realiseren, waarbij dan vooral moet worden gedacht aan situaties als in het zuiden van het land, waar wandelroutes ook niet met een pad zijn aangegeven, maar gewoon langs de kant van een perceel lopen. De woordvoerder van Zuidwolde zei geen mogelijkheden voor een fietsroute te zien, nog afgezien van de kosten die de aanleg van een pad in zo’n gebied vergen. Als er binnen de raad van Zuidwolde over het jodenvonder wordt gepraat wordt ook regelmatig de vraag gesteld hoe groot de behoefte is. En omdat op die vraag gewoon geen antwoord kan worden gegeven is aan het herstel van het jodenvonder geen enkele prioriteit toegekend. De Historische Vereniging Avereest (HVA) blijkt bij monde van voorzitter Barend Rooseboom uitermate teleurgesteld te zijn over de nagenoeg uitgesloten kans op herstel. Hij vindt dat het hoofd nog niet in de schoot mag worden gelegd, maar kan niet aangeven hoe de kansen op herstel van het monument verbeterd kunnen worden.

W. Wind

error: Inhoud is beveiligd! ©HVAvereest