Avereest heeft vroeger een soort volksgericht gekend, zoals blijkt uit een artikeltje van C. ter Spill, in “Overijssels Recht en Geschiedenis”. Er was de toevoeging: bovenstaand stukje werd geschreven in het jaar 1888. Kan één der leezers ook mededelen of het genoemde gebruik nog bestaat? Een reaktie hebben we niet gevonden, maar bij de oudere Avereesters is het omschrevene niet onbekend.
Ter Spill schreef destijds:
Er bestaat te Avereest en omstreken de gewoonte, dat zoodra een paar jongelui ondertrouwd zijn, op het erf van allen, die verondersteid worden te voren “geloopen” (d.i. gevrijd) te hebben met bruid of bruidegom, zooveel mogelijk “soar hout” gebracht wordt. Kruiwagens, hekken, vaten, palen, planken, enz. , al wat maar voor de hand is, wordt bijeenverzameld en in triumf naar het erf gebracht van hem of haar, die door het aanstaande huwelijk teleurgesteld zijn. Vooral voor een meisje is het zeer onaangenaam te moeten horen, reeds twee of drie malen “soar hout” gehad te hebben. Men laat haar duidelijk gevoelen, dat zij wel à pendre, maar niet à désirer schijnt. Bestaat er vermoeden, dat er haast is bij het huwelijk, dan wordt ook aan het aanstaande echtpaar “soar hout” gebracht. Maar dan zoekt men bij voorkeur oude wiegen, kinderstoelen enz. om duidelijk te kennen te geven, dat die haast niet zonder reden is. Welke pogingen, vooral bij meer gegoeden, ook zijn aangewend, het brengen van “soar hout” te weren, de jongelingschap laat zich niet zoo gemakkelijk afschrikken. De gewone politie, versterkt door collega’s uit Meppel, bleek menigmaal machteloos te zijn, dit volksgebruik te beletten. Die “soar hout” ontvangt, doet het verstandigst zich te houden, of hij niets bemerkt. Waagt men zich buiten, of tracht men het te beletten, dan staat men bloot aan allerlei onkiesche, ten minste minder aangename zinspelingen. Doorgaans bemoeit de politie zich er niet mee, omdat de jongelui alles wat zij vergaard hebben, aan de rechtmatige eigenaars terug bezorgen.
Zijn er onder de lezers van dit orgaan meer bijzonderheden, onder andere over andersoortige vormen van “volksgericht” bekend? Het is van belang, dat voor later vast te leggen, zodat wordt verzocht het zo uitvoerig mogelijk op papier te zetten en het af te geven of te sturen aan de redaktie van ons blad.
W. Wind